Twierdza-symbol, Morze-uzdrowisko

Wstęp: Ruszamy na południe. Na początek Masada, płaskie wzgórze, na którym swoją twierdzę osadził Herod Wielki, następnie schronienie żydowskich rebeliantów w I w. n.e., obecnie – narodowy symbol oporu. Stąd już blisko nad pełne cudownych leczniczych właściwości, ekstremalnie słone Morze Martwe.

Cel: Masada, Morze Martwe (Ein Bokek)

Materiały i metody: Autobus Jerozolima-Masada: 44.00 NIS, 1h. Masada-Ein Bokek-16.80 NIS, 20 min. Wstęp do Masady (z przejazdem w dwie strony kolejką – 76 NIS, wchodząc na piechotę – 29 NIS-chyba). Nocleg w „hostelu”: HI Masada – 35 EUR, dormitorium 6 osobowym, ze śniadaniem, basenem, zaraz u stóp Masady. Uwaga, w miejscu nie ma wieczorem co zjeść za bardzo, ani nie można kupić napoi alkoholowych.
Nad Morzem Martwym zasadniczo są 2 kąpieliska osiągalne transportem publicznym, w Ein Gedi (miejsce odludne, podstawowe udogodnienia takie jak prysznice, strome, skaliste zejście i kamienisty fragment wybrzeża), oraz w Ein Bokek (kurort, ocieniony brzydkimi hotelami, kilka marketów i barów, wszędzie horrendalnie drogo – jedynie produkty kosmetyczne z Morza Martwego mają rozsądne ceny – krem do twarzy – 20 NIS, woreczek błotka/sól – 7,5 NIS).

Przebieg:
„Herod Wielki, zdolny i szczodry władca, znakomity dowódca, a przy tym obdarzony niezwykłym polotem i energią budowniczy, doprowadził swoje królestwo do dobrobytu i potęgi. A przecież dziś najlepiej znany jest jako przebiegły i morderczy król z Ewangelii św. Mateusza, który zgładził wszystkie niemowlęta płci męskiej w Betlejem, bezskutecznie próbując zabić nowo narodzonego Jezusa, zapowiedzianego przez proroków Króla Żydowskiego. W średniowieczu stał się synonimem Antychrysta (…). Tymczasem Herod prawie na pewno nie popełnił tej zbrodni, o której prócz relacji Mateusza nie ma żadnej innej wzmianki. Ale dzieci niewątpliwie zabijał, w tym trzech własnych synów. A także żonę, teściową i wielu innych członków dworu. Przez całe życie łączył kreatywność z okrucieństwem i harmonię z chaosem w sposób, który pobudza współczesną wyobraźnię.”
T. Mueller, NG 12/2008

Herod był bez wątpienia człowiekiem okrutnym, który wymordował w obawie przed knowaniami połowę rodziny, torturował dworzan, i popadał w stany bliskie obłędowi – jednak nie był postacią jednowymiarową. Przyjazne stosunki z potężnymi Rzymianami, najpierw Markiem Antoniuszem, następnie Oktawianem Augustem, zapewniły mu zwierzchnictwo nad Judeą. Swój dwór uczynił „ostoją hellenistycznej i rzymskiej kultury”, okazywał poddanym szczodrość w czasach głodu, podjął się wielu imponujących, architektonicznych przedsięwzięć: port w Cezarei, trzypoziomowy pałac w Masadzie, przebudowa Drugiej Świątyni, czy mauzoleum w Herodionie.

***

W roku 73 n.e. Masada była jednym z trzech ostatnich punktów oporu przeciw Rzymianom. Flawiusz Silwa z zastępem rzymskich żołnierzy oblegał twierdzę miesiącami, zanim usypana z ziemi rampa nie umożliwiła jej ostatecznego zdobycia. Schronieni w twierdzy żydowscy Zeloci, pod wodzą Eleazara ben Jara, woleli raczej odebrać sobie życie, niż zostać pojmanymi w rzymską niewolę. Dokonano tam ponoć masowego, zbiorowego samobójstwa, choć nigdzie nie odnaleziono kości powstańców… Obecnie Masada jest symbolem heroicznego oporu, tutaj izraelscy żołnierze mają składać przysięgę słowami „Masada nigdy więcej nie zostanie zdobyta”.

W tym samym okresie, krótkich, nieudanych powstań żydowskich w drugiej połowie I w. n. e., w położonym kilkadziesiąt kilometrów stąd Herodionie, mauzoleum Heroda, schroniła się prawdopodobnie inna grupa żydowskich powstańców. W tym samym artykule czytamy:
„Stan szczątków sarkofagów potwierdza pogląd, że Herod był szkalowany nawet po śmierci – ślady młotów zdradzają, że sarkofagi zostały celowo zniszczone. (…) – Oni uważali Heroda za rzymskiego kolaboranta, zdrajcę wiary i politycznej niezależności Żydów – powiedział Netzer [archeolog badający Herodion]. – To nie było zwyczajne szabrownictwo, to była zemsta.”

Cytując Muellera: „Jednak dziś, jak powiedział mi Netzer, coraz więcej Izraelczyków uważa samobójczą odwagę obrońców Masady za bezsensowny fanatyzm. – Wielu ludzi sądzi, że powinni raczej negocjować z Rzymianami niż iść na śmierć. Być może przymierze Heroda z Rzymianami, przez długi czas uważane za zdradę, zaczyna wreszcie być postrzegane jako przejaw poczucia realizmu i umiejętności rządzenia. Pytania pozostawione przez jego życie, dotyczące niepodległości i kolaboracji, religijnej czystości i kulturowego eklektyzmu, kreatywności i władzy pozostają dręczące i żywe do dziś.”

***

Gdy 3 lata temu byłam nad tym samym wybrzeżem Ein Bokek nie było tu rozkopane jak teraz. Miejscowość już wtedy nie wzbudzała sympatii… Niemniej, zejście do morza jest tutaj najłagodniejsze, jest szansa na zdobycie jedzenia lub pamiątkowe zakupy najtańszych chyba w okolicy produktów z leczniczymi solami, kremików, maseczek, glinek…
Kąpiel w Morzu Martwym to przeżycie unikatowe, przez ponad 30% zasolenie wypiera wszelkie zanurzone obiekty, zwłaszcza dziesiątki rosyjskich turystów. Złogi soli osadzają się na kamienistym wybrzeżu kilkanaście metrów za miastem, jak lukier otulając wygładzone falami kamienie.



______________________________________________________________________________________

Zdjęcia (40)

Komentarze (1)